Waarom zouden we Koemelk willen vervangen?
Allereerst even kort in op koemelk. De belangrijkste reden, wat ons betreft, om te minderen met koemelk is lactose intolerantie. Intolerantie betekent niet dat je allergisch bent maar dat je spijsvertering het nutriënt niet goed kan verwerken. Volgens studies blijkt de helft tot driekwart van de wereldbevolking in meer of mindere mate lactose intolerant. De productie van het enzym dat lactose afbreekt genaamd lactase, neemt bij deze mensen af wanneer ze geen moedermelk meer behoeven.
Als Noord-Europeanen kunnen wij door ons eeuwenoud voedingspatroon en natuurlijke selectie beter tegen lactose. Intolerantie komt daarom in Noord-Europa een stuk minder voor, namelijk maar bij 1 tot 7 procent van de bevolking. Ondanks dit voordeel doe je er goed aan om te checken of je lactose intolerant bent. Heb je een andere etnische achtergrond, dan is de intolerantie check extra interessant. Ben je niet lactose intolerant, geniet dan van je melkproduct en kies voor je lichaam en de natuur door de biologische variant te kopen.
Alternatieven voor Koemelk
Ben je toch op zoek naar variatie of ben je in het algemeen zoekende naar plantaardige varianten dan zijn er enkele alternatieven. De alternatieven die we bespreken zijn de ongezoete varianten van: Sojamelk, Amandelmelk, Kokosmelk en Havermelk. Wettelijk gezien mogen deze dranken niet het woord melk voeren en daarom zie je ze in de schappen staan als: Sojadrink, Amandeldrink, Kokosdrink en Haverdrink.
Sojamelk
Is sojamelk gezond? Er doen veel verhalen de ronde over Soja en het effect dat de consumptie van soja heeft op onze gezondheid. Laat je daarom informeren en beslis zelf of dit product past in je voedingspatroon.
Fyto-oestrogenen
Het eerste “probleem” dat zich aandient is de aanwezigheid van Isoflavonen in Soja. Deze isoflavonen maken fyto-oestrogenen aan, stoffen die erg lijken op het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Deze plantaardige vorm van oestrogeen zou de hormoonhuishouding van mannen en vrouwen beïnvloeden. Dit blijkt aan de hand van een groot meta-onderzoek niet te kloppen. De werking van deze plantaardige vorm van oestrogeen is namelijk een stuk minder krachtig dan de lichaamseigen stof. Je moet volgens de studie uitzonderlijk veel Soja eten wil dit een probleem worden.
Genetische modificatie
Is soja dan gezond of niet? Een groot probleem met soja is dat het één van de meeste gemodificeerde gewassen in de wereld is. Dit betekent dat het DNA van de plant wordt aangepast om de plant bijvoorbeeld sneller te laten groeien. Dit komt de kwaliteit van de peulvrucht niet ten goeden. In Amerika is ongeveer 90% van de soja gemodificeerd. Alhoewel de regels in Europa een stuk strenger zijn is het lastig om modificatie in Europese producten geheel uit te sluiten. Je doet er daarom goed aan, waar mogelijk, de biologische variant te kopen.
Anti-nutriënten in Soja
Dan komen we bij de volgende stof in Soja genaamd Fytinezuur. Fytinezuur komt niet alleen voor in Soja maar ook in granen, noten, zaden en andere peulvruchten. Fytinezuur heeft twee gezichten en wordt gezien als een anti-nutriënt maar ook een antioxidant. Wat we weten is dat Fytinezuur zich bindt aan mineralen zoals ijzer, zink, magnesium en calcium. Door deze binding kan het lichaam de mineralen niet meer opnemen wat tot tekorten kan leiden.
Sommige mensen kunnen fytinezuur wel goed verwerken en hebben geen mineraal tekort maar juist een overschot. Fytinezuur kan bij deze mensen juist zorgen voor een verbeterde mineraalhuishouding. Daarnaast fungeert het als een antioxidant wat de strijd aangaat met de vrije radicalen in je lichaam.
Je inname van Fytinezuur is dus iets om bewust mee om te gaan. Heb je een gebalanceerd dieet en ervaar je geen tekorten dan hoeft de inname van Fytinezuur niet tot problemen te leiden. Vegetariërs en veganisten hebben hier sneller mee te kampen en doen er goed aan om te blijven checken op mineraaltekorten. Wil je Fytinezuur inname verminderen kies dan voor de gefermenteerde variant. Het fermentatieproces zorgt ervoor dat het gehalte Fytinezuur in het sojaproduct daalt.
Bron van plantaardige eiwitten
Sojamelk is hoog in eiwit en bevat relatief veel vezels. Is het doel spieropbouw dan komt Soja het dichts in de buurt van een volwaardige melkvervanger. De eiwitten kunnen helaas niet één op één vergeleken worden gezien het verschil in samenstelling. Je doet er daarom goed aan plantaardige en dierlijke eiwitten beide te integreren in je voedingspatroon. Wees ervan bewust dat Soja al wordt toegevoegd in veel voorverpakte producten. Je kan hierdoor al dagelijks Soja binnenkrijgen zonder dat je het weet.
Amandelmelk
Een andere veelgebruikt alternatief voor melk is amandelmelk. De naam doet suggereren dat het voornaamste ingrediënt amandel is, helaas is dit vaak maar zo’n 2%. Amandelmelk is daarom erg laag in nutriënten vergeleken met de andere alternatieven. Je koopt voornamelijk water met een smaakje, zeezout en wat stabilisatoren. Het lijkt om die reden niet op koemelk en kan niet als nutriënt vervanger worden gezien. Wil je hoge kwaliteit amandelmelk dan kan je ervoor kiezen zelf amandelmelk te maken.
Voor de mensen die willen afvallen kan amandelmelk wel een oplossing bieden. Hou je bijvoorbeeld van cappuccino dan is het vervanger van koemelk met Amandelmelk een uitkomst om calorieën te verlagen.
Kokosmelk
Wanneer we kokosmelk (lees: kokosdrink) gebruiken als alternatief voor koemelk moet er rekening gehouden worden met enkele dingen. Tijdens het onderzoek werd ons duidelijk dat de huismerken van AH en Jumbo allebei geen ongezoete variant hadden terwijl dit bij Amandelmelk en Sojamelk wel het geval was. Toegevoegde suikers zijn onnodig en wil je zoveel mogelijk vermijden.
De gemiddelde kokosdrink bevat zo’n 5-7% kokos, meer dan amandelmelk maar nog steeds geen cijfers om over naar huis te schrijven. Het bevat weinig koolhydraten en past daarom goed in het gedachtegoed van een koolhydraatarm voedingspatroon, mits er geen suiker is toegevoegd. Helaas voor de sporters onder ons bevat het ook weinig eiwitten waardoor het op dat gebied geen volwaardige melkvervanger is.
Havermelk
De laatste optie de we bespreken is Havermelk. Deze variant bevat relatief veel koolhydraten waarvan ongeveer twee derde suiker die van nature voorkomt in haver. Wanneer je kiest voor Havermelk en je combineert dit met brood of granola dan kom je dan al snel uit op een koolhydraatrijke maaltijd. Dit heeft invloed op je bloedsuikerspiegel en kan zorgen voor after dinner dips.
Mede door de koolhydraten is het ook calorierijker dan de andere opties. Krijg je dus al veel graansoorten binnen en wil je vloeibare calorieën verlagen is een andere melkvervanger wellicht een betere optie.
Conclusie
Je bent nu een stuk beter geïnformeerd over de inhoud van de bovenstaande melkvervangers. Er is niet één melkvervanger aan te wijzen al beste alternatief. Aan de hand van de bovenstaande informatie zijn er een aantal keypoint die je kan laten meewegen in je keuze voor een melkvervanger:
Luister altijd naar je eigen lichaam en het effect dat een product heeft op jouw welzijn. Probeer eens een product op zichzelf te consumeren en kijk in een tijdsbestek van 2 uur welk effect dit heeft op je spijsvertering en daarmee je gemoedstoestand.
Als je niet lactose intolerant bent geniet dan van je koemelk maar probeer eens alternatieven voor een gevarieerd voedingspatroon.
Ben je volledig plantaardig dan krijg je vaak al veel Soja binnen. Je doet er daarom goed aan om je bloedwaardes in te gaten te houden en te variëren met vervangers op plantaardige basis.
Staan de verdikkingsmiddelen en stabilisatoren je tegen maak dan je eigen alternatief. Met een blender en een notenzak kan je al zelf aan de slag om je melkvervanger te maken. De pulp die je overhoud gebruik je vervolgens voor de bananencake of granola.
Wil je meer plantaardige eiwitten binnen krijgen kies dan voor Sojamelk.
Wil je jouw inname van vloeibare calorieën verminderen kies dan voor Amandelmelk.
Ga wanneer mogelijk voor de biologische variant. We hebben het hier over plantaardige alternatieven. Bij de productie van deze gewassen wordt helaas nog steeds veel gewerkt met pesticides.
We bedanken onze community voor de interessante vragen die we krijgen, zo komen we te weten wat er speelt en kunnen we jullie voorzien van de nodige informatie.
Krijg maandelijks nieuwe recepten, uitleg en verhalen van Nirvida in je mailbox.